اصولاً وکالت به عنوان یک حرفه دارای شاخه‌ها و دپارتمان‌های مختلف می‌باشد یکی از این دپارتمان‌ها امور کیفری است برای وکالت در امورکیفری وکیل باید متبحر و دارای تجربه در امور کیفری و مسلط در قوانین جزایی و آئین دادرسی کیفری باشد همچنین به حقوق و تکالیفی که قانونگذار برای شاکی و متهم تعیین نموده اشراف داشته باشد. از جمله اینکه قانونگذار چه اعمالی را جرم تلقی نموده و برای این اعمال در قانون چه مجازاتی تعیین شده است. وکیل کیفری در این خصوص می‌بایست دارای اطلاعات کافی و لازم باشد و از جمله این که به ارکان جرم (رکن مادی و معنوی) آگاهی کافی داشته باشد و البته همزمان از قدرت و اعتماد به نفس و جسارت کافی برای دفاع از حقوق متهم یا شاکی برخوردار باشد.
در خصوص امور کیفری که معمولاً با جان و مال و حیثیت اشخاص در ارتباط می‌باشد و معمولاً تنش و استرس نگرانی بیشتری ایجاد می‌نماید، حضور وکیل باعث آرامش خاطر موکل خواهد شد. از سوی دیگر وکیل کیفری باید قدرت بیان کافی برای دفاع از حقوق موکل داشته باشد و بتواند دفاعیات خود را به طور شفاف و واضح نزد دادگاه مطرح می‌نماید.
مواردی همچون قتل، سرقت، آدم ربایی، جعل، کلاهبرداری و تجاوز جزء جرایم سنگین کیفری شناخته می‌شوند که ضرورت دارد وکیل درکنار موکل حضور داشته باشد در غیر این صورت ممکن است موکل به علت عدم اطلاع از حقوق خود دچار تضرر و مواجه با حکم سنگین کیفری گردد.
– وکیل کیفری کیست؟
وکیل کیفری به وکیلی اطلاق می‌شود که متبحر در امور کیفری بوده و مشرف به قوانین و مقررات جزایی جمهوری اسلامی باشد. دعاوی کیفری به مجموعه‌ای از دعاوی اطلاق می‌گردد که قانونگذار نسبت به آن جرائم جرم انگاری کرده و پس از طرح آن دعاوی، در بیشتر اوقات دادسرا شروع به رسیدگی نموده و اقدام به کشف جرم، تعقیب متهم و تحقیقات مقدماتی می‌نماید.
وکیل کیفری، کسی است که دعاوی کیفری همچون سرقت و فروش مال غیر، جعل اسناد و مدارک، کلاه برداری، ترک انفاق و اختلاس و غیره را اقامه می‌نماید وکلای کیفری در دادسرا، دادگاه کیفری، دادگاه نظامی وسازمان تعزیرات حکومتی به وکالت می‌پردازند. وکیل کیفری از نظر آزادی فردی و حقوق قربانی با حساس ترین مشکلات جامعه سرو کار دارد.
وکیل کیفری در تمامی مراحل پیگیری پرونده که ممکن است در مراجع مختلفی صورت گیرد مانند کلانتری، آگاهی، دادسرا، دادگاه کیفری دو، دادگاه تجدید نظر، دادگاه کیفری یک و دیوان عالی کشور تسلط و تبحر داشته و به روند رسیدگی جرایم مختلف در پرونده‌های کیفری آگاهی کامل دارد.
در واقع، وکیل کیفری، مانند هر وکیل دیگری سعی می‌کند وظیفه‌ی دفاعی خود را به بهترین شکل انجام دهد. با این حال، عملکرد وکیل کیفری با عملکرد دیگر وکلا در حوزه‌های مختلف قانون متفاوت است. وکیل کیفری در حوزه‌ای فعالیت می‌کند که مستقیماً به حقوق اشخاص مربوط می‌شود و به دلیل همین عملکرد خاص، وکیل کیفری، وکیل مدافع نیز نامیده می‌شود. مدافع واژه‌ای عربی و به معنای محافظت و دفاع است.
این واژه به طور خاص برای توصیف وکیلی استفاده می‌شود که از مظنون یا متهم در دادرسی کیفری دفاع کرده و از حقوق آنها محافظت کند. طبق اصل ۳۵ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران در تمامی محکمه‌ها هر دو طرف حق دارند برای خود به انتخاب یک وکیل بپردازند و در صورتی که شخصی توانایی انتخاب وکیل را نداشته باشد، باید برای ایشان امکانات تعیین وکیل را فراهم کرد.
صدور قرار مجرمیت و سپس کیفرخواست و تعیین نوع مجازات در حکم دادگاه و نهایتاً اجرای مجازات در اجرای احکام می‌باشد .این جرایم که رسیدگی به آن مدنظر است می‌توان به کلاهبرداری، خیانت در امانت، سرقت، رباخواری، جرایم اقتصادی، جرایم مربوط به مواد مخدر، جرایم مربوط به قاچاق کالا و غیره اشاره نمود. امور کیفری را به صورت خلاصه برای شما توضیح می‌دهیم.
یکی از وظایف اصلی وکلای کیفری تهیه‌ی شکوائیه و یا لایحه دفاعی است. اگر وکیلی متعهد شده باشد تا به عنوان وكیل شاکی وکالت نماید، آن وقت می‌بایست مطالبات موكل خود را با شکوائیه كه تنظیم كرده است بیان كند. و اگر به عنوان وکیل متهم ورود کند با تهیه‌ی لایحه دفاعیه نیز از موکل دفاع نماید.
وکلایی که در این زمینه خدمت می‌کنند، می‌توانند نمایندگی و وکالت اشخاصی را که به دلیل ارتکاب جرمی مورد تعقیب قرار می‌گیرند و متهم هستند، عهده‌دار شوند. به عنوان مثال، وکلای کیفری پرونده جنایی فردی را که به قتل عمدی متهم شده است، بررسی می‌کنند و در نظر می‌گیرند که آیا جرم مورد نظر به روشی مطابق قانون انجام پذیرفته‌‌است یا خیر، در نتیجه مشاهدات آنها می‌تواند منجر به تقاضای تخفیف در مجازات بشود.
وکلای کیفری همچنین می‌توانند هنگام بازجویی و دادرسی نیز نقش فعالی داشته باشند. حتی در جدی‌ترین جنایات، عناصری را که موجب کاهش مجازات مجرم شود را همراه با شواهد و مدارک آنها به دادگاه ارائه می‌دهند. موارد مورد بحث صرفا محدود به اتهامات قتل نیست. علاوه بر قتل‌های عمد و غیر عمد، وکلای کیفری می‌توانند در مواردی مانند سرقت، زورگیری و غارت در دادگاه‌های کیفری جهت دفاع یا تعقیب کیفری شرکت کنند.
از ویژگی‌های یک وکیل کیفری می‌بایست به برخورداری وی از تحصیلات آکادمیک کافی در زمینه‌ی وکالت امور جزایی و کیفری، داشتن علم و تجربه‌ی کاری کافی و حاذق و ماهر بودن ایشان در رسیدگی و بررسی پرونده‌ها و آشنایی با دادسرا و دادگاه‌ها و محاکم کیفری وهمچنین آشنایی کامل با قوانین دعاوی کیفری همچون قانون مجازات اسلامی، آیین دادرسی کیفری، قانون مبارزه با مواد مخدر، قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز و باقی قوانین مربوط به این زمینه‌ها اشاره نمود.
همچنین به علاوه‌ی مسایل ذکر شده در بالا، به واسطه‌ی مواجهه و روبرویی وکیل کیفری با امور جزایی و قوانین سخت مجازات کیفری که موجب درگیری عواطف حسی افراد می‌شوند و با توجه به سختی و خشونت موارد مختلف در پرونده‌های کیفری یک وکیل کیفری می‌بایست دارای ظرفیت بالا و کافی و بالای روحی و روانی برای مواجهه با چنین مواردی باشد.
وکلای در اکثر پرونده‌های حقوقی می‌توانند حتی در صورت عدم حضور موکل خود نیز وکالت او را بر عهده گرفته و در دعوی‌های کیفری به وکالت و نمایندگی او شرکت نمایند. پرونده‌های کیفری از این قانون مستثنی بوده و نیازمند حضور شخص متهم هستند و وکیل کیفری زمانی می‌تواند وارد میدان گردد که تحقیقات اولیه و مراحل دادرسی به اتمام رسیده باشد. چرا که تنها کسی که متهم به جرم‌های کیفری‌است شخصا می‌تواند پاسخگو بوده باشد و کسی نمی‌تواند به وکالت او این کار را انجام دهد.
وکیل دادگستری می تواند شکایت را بررسی کرده و جرمی را که موکلش بنا بر اقدام قانونی در کلانتری و دادستانی به آن متهم شده‌است و همچنین مجازات وی را مورد بررسی و اعتراض قرار دهد.
استفاده از حضور وكیل کیفری یا وکیل جنایی در امور و دعاوی كیفری نه تنها دلیلی است برای دفاع بهتر در محاکم، بلكه می‌تواند به نحوه‌ی طرح شکایت، نوع شكایت و زمان طرح شكایت و ضمانت‌های مربوطه نیز بستگی داشته باشد. به عنوان مثال، چگونگی تنظیم لایحه، اظهارنامه، نحوه‌ی تنظیم شکوائیه حائز اهمیت است.
نکته مهمی که در این ویژگی بسیار خاص است این است که اگر پرونده‌ی کیفری داشته باشید، فقط یک بار امکان مطرح کردن آن وجود دارد و طرح مجدد آن ممکن نیست، نتیجه گیری اشتباه، حقوق موکلین را ضایع کرده و علاوه بر آن، هزینه‌های دادگاه خسارات جدیدی به بار می‌آورد و حتی زمان از دست رفته را نیز از بین می‌برد. داشتن وکیل کیفری حاذق باعث خواهد شد در اسرع وقت با بهترین شکل شکوائیه تنظیم‌کرده و به امور خود رسیدگی نمایید.
برای سرقت حدی سه شرط لازم است :
- سرقت مستوجب مجازات حد باید به نحوی ارتکاب یابد که صاحب مال متوجه ارتکاب عمل ربودن مال خود نشود، بنابراین سرقتی که با علم و اطلاع صاحب مال صورت گیرد، مستوجب مجازات حد نخواهد بود. ملاک مخفی بودن حد عرفی می باشد.
- خارج کردن مال از حرز همراه با هتک حرز شرط دیگر سرقت مستوجب این است که مال به وسیله سارق یا با همکاری دیگری، از حرز خارج شود، چون حرز محل مناسب برای نگهداری مال است ویژگی اصلیش آن است که بدون هتک و از بین بردن آن نمی توان به مال موجود در حرز دست یافت.
- سرقت در سال قحطی انجام نگیرد در صورتیکه سارق شرایط اجرای حد را نداشته باشد به همین اساس حاکم یا قاضی دادگاه آن را تعزیر خواهند کرد. بنابراین هر سرقتی تعزیری است مگر اینکه حدی بودن آن ثابت شود زیرا سرقت تعزیری به جز قواعد عمومی، شرط دیگری ندارد.
در مورد اینکه چگونه جرم خیانت در امانت را می توان با اخذ وکیل کیفری برای مرجع قضایی اثبات نمود و اینکه چگونه دادرسی و قاضی آنرا احراز می کند تا بتواند مجازات بر آن بار نماید باید اذعان نمود که همان طور که در تعریف جرم خیانت در امانت بیان شد؛ در این جرم باید چند عنصر مدنظر قرار گیرد :
- عنصر مادی؛ اینکه تصاحب مال یا اتلاف مال و یا استعمال آن بدون مجوز می باشد که با جمیع شرایطی که بیان شد جرم خیانت در امانت ارتکاب می یابد.
- شرایط تحقق جرم :سپردن مال ، به معنی اینکه مال به شخصی سپرده شده باشد.
- عنصر معنوی : سوء نیت به معنی انجام عمدی عمل تصاحب، استعمال، تلف یا مفقود نمودن مال موضوع امانت است و همچنین قصد و اراده ورود ضرر به غیر است. به همین دلیل تعدی یا تفریط مال امانی همراه با سوءنیت موجب مسئولیت کیفری است.
معمولاً موضوع شکایت از شهادت دروغ هنگامی پیش می آید که، به استناد چنین شهادت کذبی، اتهامی به کسی نسبت داده شده و یا حقی را از شخصی سلب نموده و یا حق را بر ذمه دیگری ثابت نمایند، فلذا لزوم رسیدگی بهتر و پیگیری جدی تر ضروری است که طرح شکایتی در خور و پیگیری از ناحیه وکیل حقوقی متبحر که با بیانی قدرتمند و استدلالی مناسب و مستند به قوانین می‌تواند در احقاق حق شاکی مؤثر واقع گردد.
شرب خمر به ۳ طریق با اخذ وکیل کیفری قابل اثبات است:
- اقرار
- شهادت
- علم قاضی
اقرار : باید توجه نمود که مصرف کننده مشروبات باید بالغ، قاصد و مختار باشد و نیز به حکم و موضوع شرب خمر جاهل نباشد والّا حدی بر او جاری نمی‌شود. در رأی اصراری شماره ۱۴ مورخ ۱۳۷۷/۸/۵ هیأت عمومی دیوان عالی کشور جهل حکم را نسبت به موضوع مورد پذیرش قرار می‌گیرد.
در جهل موضوعی، حتی اگر مرتکب به حکم قضیه آگاه باشد امّا ممکن است نداند عملی که مرتکب شده است چه مجازاتی دارد ادعای جهل، زمانی مورد پذیرش قرار می‌گیرد که خلافش ثابت نشده باشد.
اقرار آنچنان که در ماده ۱۶۴ قانون مجازات مصوب ۱۳۹۲ بیان شده است؛ به معنای «اخبار شخصی به ارتکاب جرم از جانب خود است» و اقرار باید با لفظ یا نوشتن باشد و در صورت تعذر، با فعل حتی با اشاره انجام باشد و در هر صورت باید روشن و بدون ابهام باشد و نیز طبق ماده ۱۶۷ قانون مذکور اقرار باید منجز باشد و اقرار کننده طبق ماده ۱۶۸ قانون مذکور باید عاقل، بالغ، قاصد و مختار باشد و اقرار تحت اکراه و شکنجه و یا اذیت و آزار روحی و یا جسمی، فاقد ارزش و اعتبار است.
شکایت کیفری کلاهبرداری باید به دادسرای عمومی و انقلاب محل وقوع جرم تقدیم شود. محل وقوع جرم در اتهام کلاهبرداری جایی است که مال شاکی توسط متهم تحصیل شده است.
در شکایت کلاهبرداری توسط وکیل کیفری نکات ذیل باید لحاظ شود:
- اثبات افعال متهم بر عهده شاکی می‌باشد؛ یعنی اینکه شاکی باید اثبات کند که متهم دروغ و وسایل متقلبانه‌ای را برای فریب دادن شاکی بکار برده است؛ مثلاً شاکی اثبات کند که طرف خود را پزشک معرفی نموده و از مرجع قضایی بخواهد که در این خصوص از مراجع و ذیصلاح استعلام بعمل آورد.
- شاکی باید اثبات کند که مالک مالی بوده است و این مال توسط متهم تحصیل شده است، مثلاً اثبات کند که چکی در وجه متهم صادر و توسط متهم وصول شده است یا اینکه پولی را به حساب متهم واریز نموده است.
مسلماً این بزه با اقرار شهادت شهود و علم قاضی قابل اثبات است و لیکن گاهی ادله‌ای همچون پرینت مکالمات، پیامک‌ها و نیز تصویر، فیلم و صوت روابط بین زن و مرد که علقه زوجیت بین آنها نبوده و حاکی از رابطه عاشقانه و یا جنسی باشد، در مواردی که از طریق رسانه‌های جمعی مانند تلفنی، موبایل‌های هوشمند، کامپیوترها و شبکه‌های مجازی مانند؛ تلگرام، اینستاگرام و … واقع می‌گردد نیز با اخذ وکیل کیفری قابل اثبات است.
معمولاً اشخاص زمانی به سراغ وکیل می‌روند که با یک مشکل حقوقی رو به رو شوند، اما مشکل‌های حقوقی همیشه یکسان نمی‌باشند در برخی موارد جنس مشکل حقوقی به نحوی می‌باشد که ممکن است جرمی متوجه اشخاص شود که به نسبت دعاوی حقوقی از حساسیت بیشتری برخوردار بوده و با حیثیت یا جان و مال افراد در ارتباط باشد، در این گونه موارد اشخاص احساس نیاز بیشتری به وکیل پیدا می‌کنند تا هم به آنها آرامش بیشتری بدهد و هم بتواند از حقوق آنها به طور شایسته دفاع کند.
در حوزه وکالت وکلایی وجود دارند که بطور تخصصی در امور کیفری فعالیت دارند. این دسته از وکلا توانایی بیشتری برای دفاع از حقوق موکلین خود دارند. تفاوتی نمی‌کند که موکل شاکی باشد یا متهم در هر دو صورت وکلای کیفری می‌توانند با استفاده از دانش تخصصی خود پرونده را در مسیر درست قرار دهند و به قضات کمک نمایند تا آرایی قانونی صادر نمایند. دعاوی کیفری از جمله کلاهبرداری، خیانت در امانت، سرقت، قتل، جعل و … می‌باشد.
دعاوی کیفری به آن دسته از دعاوی گفته می‌شود که در خصوص اعمال و رفتارهایی مطرح می‌گردد که قانون آنها را جرم دانسته و در قوانین کیفری برای آنها مجازات تعیین نموده است. در حالی که در دعاوی حقوقی موضوع دعوا پیرامون ارتکاب جرم نمی‌باشد بلکه مربوط به اختلافات دیگری از جمله قرارداد‌ها، امور مالی و غیره می‌باشد.
از جمله دعاوی کیفری متداول در دادگاه‌های کیفری، می‌توان به جرائمی چون سرقت، کلاهبرداری، حمل مشروبات الکی و مواد محدر، دعواهای خیابانی و ضرب و شتم، اخاذی، خیانت در امانت، صدور چک بیمحل و امثال آنها اشاره کرد.
دعاوی کیفری چون مرتبط با ارتکاب جرائم می‌باشد قبل از اینکه در دادگاه مورد رسیدگی قرار گیرد در دادسرا مورد رسیدگی قرار می‌گیرند که اصطلاحاً در این مرحله تحقیقات مقدماتی راجع به ارتکاب یا عدم ارتکاب جرم مورد بررسی قرار می‌گیرد. سپس در دادگاه کیفری در این خصوص رأی صادر می‌گردد .دادگاه‌های کیفری نیز خود به دو دسته دادگاه‌های کیفری و دادگاه کیفری تقسیم بندی می‌شوند که جرایم با درجه اهمیت زیاد از جمله قتل، تجاوز به عنف، زنا در دادگاه کیفری مورد رسیدگی قرار می‌گیرد و باقی جرایم در دادگاه کیفری دو رسیدگی می‌شود.
همانطور که گفته شد برخی از وکلا بطور تخصصی در امور کیفری فعالیت می‌کنند این وکلا چون به طور ویژه بر روی امور کیفری متمرکز می‌شوند معمولاً با دادرسی‌های کیفری آشنایی بیشتری دارند و از حقوق متهم و شاکی آگاهی کاملی دارند. از سوی دیگر برخی از وکلا پس از اخذ مدرک کارشناسی، تحصیلات تکمیلی خود یعنی کارشناسی ارشد و دکتری را در حوزه حقوق جزا را سپری می‌نمایند و همین امر سبب می‌گردد با ترکیب تجربه و تخصص بتوانند از پرونده‌های کیفری به خوبی دفاع نمایند.
زمانی که افراد به عنوان متهم یا شاکی، یکی از طرفین درگیر در پرونده‌ی کیفری هستند که باید در دادگاه کیفری مربوطه مطرح گردد یا اینکه از پیش در جریان است. به دلیل اهمیت زیاد بحث دعاوی کیفری و این مسئله که هر دعوای کیفری، تنها یک بار توسط دادگاه مورد بررسی قرار می‌گیرد و با صدور حکم نهایی، امکان شکایت دوباره و رسیدگی دوباره به پرونده، حتی در صورتی که مدارک جدیدی ارائه شود، وجود ندارد.
از این رو، هر دو سوی دادرسی باید بیشترین تلاش خود را کنند تا حکم صادر شده به نفع آنها باشد و برای این منظور، مشورت و ارائه شواهد پرونده به یک وکیل کیفری باتجربه و کاربلد و انتخاب او به عنوان وکیل پرونده، نتیجه‌ی خوب و بهینه‌ای را حاصل می‌کند.
وکیل کیفری با مطالعه‌ی پرونده و همچنین بررسی وضعیت و گفته‌های موکل خود، در راستای نائل شدن به حکم مطلوب کمک می‌کند و در جلسات دادگاه در کنار موکل خود حضور خواهد داشت و همچنین پیش از هر جلسه، دربارهی مسائل احتمالی و نیازهای آن و روند جلسه‌ی دادگاه، بنا بر نیاز پیشبرد پروند با موکل خود گفتگو می‌کند. همه‌ی این اقدامات، در کنار تخصص و آگاهی وکیل کیفری به پرونده‌های کیفری و قوانین کیفری، موجب حصول رأی مطلوبتر از دادگاه و احقاق حقوق موکل می‌شود.
دستمزد وکیل کیفری، بنا بر نوع پرونده و همچنین پیچیدگی آن و همچنین میزان سابقه و تجربه‌ی وکیل، می‌تواند متفاوت باشد که برای این مسئله، عموما مشاوره‌هایی پیش از انتخاب پرونده صورت می‌گیرد و شرایط با موکل احتمالی در میان گذاشته می‌شود. عموما به نتیجه رسیدن پرونده‌های کیفری اهمیت بیشتری از مسئله‌ی مالی داشته و در نهایت بهتر است که افراد با وکیل کیفری به توافق برسند تا اینکه تنها در دادگاه حضور پیدا کنند. با توجه به اهمیت پرونده‌های کیفری و ارتباط مستقیم آن با جان و مال و حیثیت اشخاص در مواردی که اشخاص متهم به ارتکاب جرائم مهم می‌شوند و توانایی مالی بر استفاده از خدمات وکیل را ندارند. دادگاه از کانون وکلا تقاضا می‌کند یک وکیل تسخیری برای متهم معرفی نماید که کانون وکلا از بین وکلای موجود یک نفر را برای دفاع از حقوق متهم به دادگاه معرفی نماید.
حتما پیش از عقد وکالت با وکیل کیفری، دربارهی سابقه‌ی وکیل مورد نظر و پرونده‌های پیشین و شهرت او تحقیق کنید و همچنین میزان تحصیلات و مدارک و صحت و شایستگی او به عنوان یک وکیل کیفری را نیز بررسی کنید. و همچنین پیش از آغاز روند دادرسی اقدام به مشورت و جانشین نمودن وکیل کیفری کنید، زیرا بسیاری از افراد پس از اینکه مراحل دادرسی و دادگاه‌های اولیه با اظهارات نادرست و ناآگاهی‌شان نتیجه‌ی نامطلوبی حاصل می‌کند به دنبال یافتن وکیل کیفری می‌افتند و در این موارد چون اساس پرونده نادرست شکل گرفته است و امکان حل و فصل آن ممکن نیست و حصول حکم مطلوب ناممکن یا دشوار است، کمتر وکیل کیفریای پرونده‌ی آنها و وکالتشان را می‌پذیرد.
برای تنظیم لایحه توسط گروه وکلای دادگستری ره جویان علم عدالت لطفاً فرم زیر را تکمیل نموده و منتظر تماس کارشناسان ما باشید.